“VIỆT NAM CAM KẾT, ĐẦU TƯ, HÀNH ĐỘNG ĐỂ CHẤM DỨT BỆNH LAO”
HƯỞNG ỨNG NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG CHỐNG BỆNH LAO 24/3/2025
“VIỆT NAM CAM KẾT, ĐẦU TƯ, HÀNH ĐỘNG ĐỂ CHẤM DỨT BỆNH LAO”
Đó là chủ đề ngày Thế giới phòng chống lao tại Việt Nam năm 2025 là
Bệnh lao vẫn là một vấn đề y tế quan trọng tại Việt Nam và trên thế giới. Theo Báo cáo Lao toàn cầu năm 2023 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 10,6 triệu người mắc lao mới, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất. Trước thực trạng này, Chương trình phòng chống Lao tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đang triển khai nhiều hoạt động để sàng lọc, phát hiện sớm nhằm giảm thiểu số ca mắc mới và tiến tới chấm dứt bệnh lao trong cộng đồng.
Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu là một tỉnh thuộc khu vực có tỷ lệ bệnh Lao cao, hàng năm tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ghi nhận khoảng 1.300 ca mắc mới mỗi năm, với tỷ lệ bệnh nhân Lao các thể năm 2024 là 106/100.000 dân. Đặc biệt, tình trạng Lao kháng thuốc ngày càng gia tăng và báo động, đặt ra nhiều thách thức cho Chưng trình trong việc chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh nhân.
Một trong những khó khăn lớn nhất hiện nay là phát hiện bệnh Lao ở trẻ em do các triệu chứng không điển hình, các kỹ thuật chẩn đoán hạn chế và đặc biệt là người thân của trẻ không nghỉ tới bệnh để đưa trẻ đi khám đúng chuyên khoa kịp thời, dẫn đến việc phát hiện bệnh muộn, làm tình trạng bệnh nặng nề và tăng nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng.
Bệnh lao là gì? Bệnh lao hay còn gọi là TB là một bẹnh truyền nhiễm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis , thường gây bệnh ở phổi, bệnh lan truyền từ người sang người thông qua các giọt bắn ra từ cổ họng và phổi của người bệnh đang điều trị lao phổi giai đoạn tiến
Bệnh lao lây qua đường không khí khi người mắc lao phổi ho, hắt hơi, khạc nhổ hoặc nói chuyện khiến vi khuẩn lao phát tán. Số lượng vi khuẩn phát tán phụ thuộc vào hoạt động, ví dụ như nói chuyện (200 vi khuẩn), ho (3500 vi khuẩn), hắt hơi (từ 4.500 đến 1.000.000 vi khuấn). Tuy nhiên, bệnh lao không phải bệnh di truyền, qua hành động bắt tay hoặc việc sử dụng chung đồ dùng cá nhân.
1. Các biểu hiện nghi lao phổi gồm:
- Ho kéo dài trên 2 tuần. Có thể là ho khan, có đờm hoặc ho ra máu là triệu chứng quan trọng nhất.
- Có thể kèm các dấu hiệu:
+ Gầy sút, kém ăn. mệt mỏi.
+ Sốt nhẹ về chiều.
+ Ra mồ hôi “trộm” ban đêm.
+ Đau ngực, đôi khi khó thở…
2. Những ai là người có nguy cơ cao bị bệnh lao?
a. Người tiếp xúc gần, thường xuyên với bệnh nhân lao phổi (người tiếp xúc trong hộ gia đình, nhân viên y tế, cán bộ quản lý tại các khu vưc khép kín hoặc người thân, bạn bè, đồng nghiệp và hàng xóm tiếp xúc với bệnh nhân lao...).
b. Người mắc các bệnh mạn tính: đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen, suy thận mạn, bụi phổi...
c. Người suy giảm miễn dịch hoặc sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch kéo dài như ung thư, người nhiễm HIV, điều trị corticoid...
d. Người cao tuổi, nghiện rượu, hút thuốc lá, thuốc lào, người đã có tiền sử điều trị lao.
3. Nếu có dấu hiệu nghi lao hoặc thuộc nhóm nguy cơ mắc bệnh lao, người dân cần đến Trung tâm Y tế huyện, thành phố hoặc Bệnh viện Phổi Phạm Hữu Chí để được khám, chỉ định các xét nghiệm sàng lọc, chẩn đoán bệnh lao.
Nếu được chẩn đoán mắc bệnh Lao thì sẽ được chuyển đến Trung tâm Y tế huyện, thành phố để đăng ký điều trị và tư vấn về phòng bệnh lao.
4. Bệnh lao là bệnh có thể chữa khỏi không?
Bệnh lao có thể chữa khỏi hoàn toàn và không để lại di chứng nếu chúng ta phát hiện sớm, điều trị kịp thời.
Người bệnh Lao cần tuân thủ các hướng dẫn của cán bộ y tế trong quá trình điều trị bao gồm:
- Dùng phối hợp các thuốc chống lao, uống thuốc đúng liều, đều đặn và đủ thời gian quy định.
- Không tự ý ngừng, thêm hoặc đổi thuốc.
- Thông báo ngay cho cán bộ y tế khi thấy có những biểu hiện bất thường như: Ngứa, dị ứng, buồn nôn, nôn, ù tai, chóng mặt, vàng da, chán ăn…
- Tái khám đúng hẹn và làm đủ các xét nghiệm trong quá trình điều trị.
- Thông báo cho cán bộ y tế kế hoạch di chuyển hoặc thay đổi nơi ở để có phiếu chuyển để tiếp tục điều trị phù hợp.
- Thực hiện các biện pháp phòng bệnh hạn chế lây lan cho những người xung quanh.
- Tập luyện, sinh hoạt điều độ, ăn uống đủ chất để nâng sức chống đỡ với bệnh.
- Người mắc lao không cần cách ly.
- Người mắc lao chỉ đeo khẩu trang, hạn chế giao tiếp trong giai đoạn còn lây - thường trong tháng đầu điều trị. Người mắc bệnh lao phổi cần thực hiện vệ sinh ho khạc đúng cách như sau: Dùng khăn giấy/ giấy vệ sinh để che miệng, mũi khi ho khạc rồi nhổ vào khăn giấy. Hủy ngay khăn giấy bằng cách đốt hoặc hủy trong bồn vệ sinh tự hoại. Rửa tay bằng xà phòng. Trường hợp không kịp lấy khăn phải che miệng bằng cánh tay, sau đó phải thay giặt.
Để chiến thắng bệnh lao, ngoài nỗ lực của ngành y tế, rất cần sự chung tay của toàn xã hội. Người dân cần chủ động kiểm tra sức khỏe khi có dấu hiệu nghi lao, đồng thời không kỳ thị, xa lánh người mắc lao, giúp họ yên tâm điều trị. Chỉ khi cộng đồng cùng đồng lòng, chúng ta mới có thể tiến tới loại trừ bệnh Lao, bảo vệ sức khỏe cho thế hệ mai sau.
BS. CKI. Võ Quốc Thân - Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Phạm Hữu Chí.